محبوب ترین جاذبه گردشگری ترکیه + تصاویر دیدنی

معماری داخلی مسجد سلطان احمد

حالا دیگر وقت آن است که وارد شبستان وسیع و دوست داشتنی سلطان احمد شوید و شکوه و زیبایی غیر قابل انکارش را از نزدیک لمس کنید. به هر بخشی که نگاه کنید حجمی از رنگ و طرح به چشم می آید و تفکیک هر یک از دیگری، کاری‌ست بس دشوار! چند دقیقه ای لازم دارید تا زیبایی را در زوایای مختلف درک کنید.

پس آرام و مرحله به مرحله پیش می رویم و از پایین تا بالای شبستان را برانداز می کنیم. پیش از همه بخش پایینی ستون ها به چشم می آیند که با کاشی های سنتی و طرح و نگارهای به خصوص تُرکی شان دلبری می کنند. جالب است بدانید که شمار این کاشی های دست ساز به حدود 20 هزار می رسد و بیش از 50 طرح مختلف از گل لاله در آن ها دیده می شود.

به همین ترتیب که از پایین به بالا می رویم ابتدا کاشی های سنتی و کم نقش و نگار را می بینیم و به ترتیب کاشی های جدیدتر و پر زرق و برق توجه مان را به خود جلب می کنند. در کاشی های بالاتر رنگ آبی به وضوح خودنمایی می کند، طرح ها، شلوغ تر و پُر و پیمان تر شده و گل ها و میوه ها و درختان سرو به چشم می خورند. کافی ست نگاهی به کاشی های این بخش بیندازید تا بلافاصله جلوه رنگ آبی را دریابید، چرا که اغلب نقش ها به این رنگ هستند. 

شاید بد نباشد بدانید که کاشی های دست ساز مسجد آبی سفارشی در شهر ایزنیک ترکیه ساخته شده اند. ایزنیک که روزگاری مرکز سفالگری سرزمین آناتولی و ترکیه قدیم محسوب می شد، در مهارت و تکنیک و نقش و نگار کاشی کاری ها زبانزد خاص و عام بود. بنابراین عجیب نیست که هزینه هر کاشی و در مجموع کاشی ها، بسیار هنگفت شود. سلطان احمد که بودجه محدودی داشت، فرمان داد تا هزینه هر کاشی را صرف نظر از زمان تهیه، یکسان حساب کنند. از آن جا که نرخ کاشی های باکیفیت در طول زمان متغیر بود، این فرمان ناعادلانه باعث شد تا کیفیت کاشی های تولید شده نیز به مرور زمان کاهش یابد. 

حال در وسط مسجد بایستید و به آرامی چرخی بزنید و از 260 پنجره اُرُسی (1) و رنگی رنگی سلطان احمد را تماشا کنید. این تعداد پنجره از آن روست که نور داخل شبستان به بهترین وجه ممکن تامین شود. در هر نیم طاق، 5 پنجره به چشم می خورد که برخی از آن ها شیشه نداشته و تنها به شکل پنجره ساخته شده اند. حالا بنشینید و برای دقایقی با آرامش تمام سقف مسجد را ببینید. گنبدی در میان و چهار نیم گنبد در اطراف به چشم می خورند که تزیینات گنبد میانی به وضوح از دیگران متمایز است و در پایین به نواری آبی رنگ و جذاب آراسته شده است. هر نیم گنبد 14 پنجره دارد و گنبد اصلی نیز به تنهایی میزبان 28 پنجره در دور تا دور خود است. جالب است بدانید شیشه های رنگی پنجره ها هدیه ای از رییس دولت جمهوری ونیز (2) به سلطان احمد اول بود. البته تا به امروز، بسیاری از آن ها با نمونه های جدید و کم ارزشی جایگزین شده اند. 

یکی از مهم ترین بخش های درون مسجد سلطان احمد، محراب آن است که به زیبایی تمام از مرمر سفید تراشیده شده و شکوه آن در قسمت بالا با طاقچه هایی پی در پی و آبشاری تکمیل شده است. درست در بالای محراب دو صفحه با زمینه سبز رنگ به چشم می خورد که بر روی نوشته هایی طلایی رنگ قرار گرفته اند. جالب آن که محراب نیز در اطراف با پنجره های رنگی بسیاری احاطه شده که ترکیبی جذاب را رقم می زند. البته اگر توجه کنید، متوجه خواهید شد که دیوارهای اطراف پنجره ها مرمر نیستند و با کاشی های پر نقش و نگار پوشانده شده اند. دقیقا در سمت راست محراب، منبر بلند با تزییناتی بی نظیر توجه را می رباید و نگاه را درگیر خودش می کند. اگر به قدر کافی به عقب بروید، می توانید انتهای طلایی و هرمی شکل بالای آن را ببینید. امام جماعت مسجد معمولا برای سخن رانی و خواندن خطبه ها در نمازهای جمعه و یا روزهای عید، به بالای این منبر می رود. جالب آن که مسجد سلطان احمد و منبر آن به گونه ای طراحی شده است که در شلوغ ترین اوقات نیز تمام افراد بتوانند امام جماعت را ببینند و سخنانش را بشنوند. 

در کنار پنجره ها، لوسترهای شمعدانی و بزرگ مسجد نیز در روشن کردن فضا دست دارند. جالب است بدانید بر روی این لوسترها از تخم های شترمرغ استفاده می کردند، چرا که دافع عنکبوت بوده و از بسته شدن تار عنکبوت جلوگیری می کردند. این تخم ها خود درون کاسه هایی شیشه ای و مجلل نگهداری می شدند. بر روی شیشه لامپ ها و شمعدان ها جواهرات و نگین های ارزشمندی به چشم می خورد که اغلب آن ها در طول زمان یا به غارت رفتند و یا برای نگهداری در موزه ها جا شدند. 

خوشنویسی های داخل مسجد از آیات قرآن گرفته شده اند و اثری از سید کاظم گُبَری، یکی از بهترین خوش نویسان قرن هفدهم هستند. خوشنویسی ها را در نقاط و بخش های مختلفی از مسجد آبی می توانید مشاهده کنید؛ از کاشی ها گرفته تا حاشیه پنجره های قدی مسجد همگی به این آثار هنری مزین شده اند. همچنین لوح هایی بر روی دیوارهای مسجد سلطان احمد دیده می شود که مزین به آیات قرآن مجید و اسامی سلاطین عثمانی است. این آثار هنری زیبا همگی در همان قرن هفدهم خلق و درون مسجد نصب شدند؛ اما در سال های مختلف مورد بازسازی قرار گرفتند. 

خوب است بدانید کف مسجد را با فرش های بزرگ و اهدایی پوشانده اند و در طول زمان های مشخص، آن ها را با فرش هایی نو جایگزین می کنند.  

پاورقی 

1- ارسی نوعی پنجره مشبک است که دَرِ آن با بالا و پایین رفتن باز و بسته می شود. ساخت اُرسیها در ایوان ها، کوشک ها و رواق های ساختمان های ایرانی و اسلامی رواج دارد.

2- جمهوری ونیز، نام حکومتی ایتالیایی بود که در طی قرن هشتم تا هجدهم بر شرق ایتالیا، بخش هایی از یونان و بالکان حکومت می کرد. بعدها این جمهوری در طی جنگی با امپراتوری اتریش از بین رفت و سرزمین های آن به بخشی از خاک ایتالیا و اتریش بدل شد.