تحصیل رایگان در کشورهای خارجی چه شرایطی دارد

با توجه به هزینه‌های رو به افزایش دانشگاه‌ها در بسیاری از نقاط جهان، ممکن است فکر تحصیل رایگان به ذهن برخی افراد خطور کند. ممکن است برای این افراد تحصیل و اخذ مدرک رسمی دانشگاهی در کشور خود یا در کشورهای دیگر، بدون در اختیار داشتن بودجه‌ای قابل توجه امکان‌پذیر نباشد.
مطالعه قسمت دوم

اگر هر دانشجوی مشتاق به تحصیل بداند که داشتن بودجه مورد نیاز برای تحصیل، یک امر ضروری نیست، بسیار خوشحال خواهد شد. در واقع کشورهای زیادی در سراسر جهان وجود دارند که دانشجویان خارجی را بدون هیچ هزینه‌ای و یا با هزینه‌ای بسیار مقرون به صرفه می‌پذیرند. فقط لازم است که آن‌ها را شناخته و شرایط تحصیل در این دانشگاه‌ها را بدانیم.

در ادامه فهرست کشورهایی که دوره‌های تحصیلی بدون شهریه یا با شهریه کم ارائه می‌دهند را با جزئیات بیشتر در مورد شرایط آن‌ها شرح می‌دهیم. برای اطلاع از دانشگاه‌های مشهور بین‌المللی در این کشورها، می‌توانید به وب‌سایت رتبه بندی QS دانشگاه‌های جهان مراجعه کنید.

تحصیل رایگان در آلمان

به نظر می‌رسد علاقه به تحصیل در کشور آلمان در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است. این موضوع بیشتر به دلیل این واقعیت است که هیچ یک از دانشگاه‌های دولتی آلمان شهریه‌ای برای تحصیل، چه برای دانشجویان آلمانی و چه برای دانشجویان بین‌المللی بدون توجه به ملیت آن‌ها، دریافت نمی‌کنند؛ تنها هزینه اندکی در حدود ۱۵۰ تا ۲۵۰ یورو برای پوشش هزینه‌های اجرایی از دانشجو اخذ می‌شود.

این هزینه تحصیلی اندک، همراه با اقتصاد قوی و نظام آموزش عالی فوق‌العاده آلمان، باعث می‌شوند که چشم‌انداز تحصیل رایگان در آلمان برای دانشجویان و خانواده آن‌ها در سراسر جهان بسیار جذاب جلوه کند. در واقع در گزارش اخیر HSBC راجع به ارزش تحصیلات، از دیدگاه والدینی که در نظرسنجی شرکت کردند، کشور آلمان از نظر کیفیت تحصیل در بین پنج کشور برتر جهان قرار دارد. بیش از ۴۰ دانشگاه در کشور آلمان در بین کشورهای برتر در رتبه‌بندی QS دانشگاه‌های جهان قرار دارند (البته بعد از آمریکا و انگلستان) و در این میان دانشگاه فنی مونیخ بالاترین مکان را به خود اختصاص داده است.

با این وجود، اخیراً نشانه‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه تحصیل رایگان در آلمان برای بسیاری، دیگر امکان‌پذیر نیست. دولت Baden-Wurttemberg در جنوب غربی آلمان به تازگی برنامه‌ای برای برقراری دوباره شهریه برای دانشجویان غیر اروپایی از پاییز ۲۰۱۷ اعلام کرده است. به این معنی که دانشجویان غیر اروپایی موظف به پرداخت شهریه‌ای در حدود ۱۵۰۰ یورو (۱۶۰۰ دلار) در هر ترم تحصیلی در دانشگاه‌های دولتی از قبیل دانشگاه هایدلبرگ هستند.

اگر در یافتن یک دانشگاه که تحصیل رایگان داشته باشد، موفق شده باشید، با این وجود برای هزینه‌های زندگی همچنان نیاز به بودجه دارید. برای اخذ ویزای دانشجویی آلمان، باید ثابت شود که برای مخارج زندگی در آلمان به ازای هر سال در حدود ۸۷۰۰ یورو (یا تقریباً ۹۲۳۰ دلار آمریکا) سرمایه دارید.

دو شهر مونیخ و برلین برترین شهرهای آلمان برای تحصیل هستند که در رتبه بندی QS بهترین شهرهای دانشجویی ۲۰۱۶ به عنوان مقرون به صرفه‌ترین شهرها رتبه گرفتند.

برای کسب اطلاعات بیشتر، مقاله «همه چیز درباره تحصیل در آلمان، بهشت دانشجویان بین المللی» را مطالعه کنید.

تحصیل رایگان یا با کم‌ترین هزینه در فرانسه

ممکن است فرانسه به آن اندازه که آلمان به عنوان یک شهر مقرون به صرفه برای آموزش عالی و تحصیل معروف است، مقرون به صرفه شناخته نشده باشد؛ اما شاید تعجب کنید اگر بشنوید که در فرانسه هم دانشجویان بین‌المللی صرف نظر از ملیت خود، می‌توانند به صورت رایگان (یا با هزینه‌ای بسیار کم) تحصیل کنند.

اگر چه از لحاظ فنی، هزینه‌های دانشگاهی در دانشگاه‌های دولتی فرانسه وجود دارد، اما این هزینه‌ها تنها کسری از هزینه‌هایی است که در کشورهای دیگر وجود دارد و در حدود ۱۸۴ یورو (یا ۱۹۵ دلار آمریکا) به ازای هر سال تحصیل در مقطع کارشناسی و البته برای پوشش هزینه‌های دولتی دریافت می‌شود. برای بیشتر دوره‌های تخصصی‌ مانند پزشکی و مهندسی هزینه‌های دیگری اضافه می‌شود که البته چشمگیر نیستند و اگر مایل به تحصیل در Grand Ecol باشید، هزینه‌ها بسیار خواهد بود.

همانند کشور آلمان، در فرانسه هم اکثریت دوره‌های تحصیلی که امکان تحصیل رایگان را دارند، به زبان مادری تدریس می‌شوند. اما با این وجود تعداد زیادی از دوره‌های تحصیلی، به خصوص در مقطع کارشناسی ارشد وجود دارند که به زبان انگلیسی تدریس می‌شوند. همچنین می‌توان با رفتن به یک مدرسه مقدماتی مهارت‌های خود را قبل از ورود به دانشگاه به طور کامل بهبود بخشید که البته برای ورود به این مدارس باید هزینه پرداخت کرد.

هزینه‌های زندگی در فرانسه نیز نسبتاً مقرون به صرفه می‌باشد. مخارج یک سال در حدود ۹۶۰۰ یورو (یا ۱۰۱۸۰ دلار آمریکا) می‌شود که مسلماً برای زندگی در پاریس، پایتخت فرانسه، بیش از این مقدار خواهد بود. بر طبق گزارش Numbeo لندن در تمام هزینه‌ها از پاریس پیشی گرفته است، به‌طوری که در لندن قیمت برای مصرف کننده ۲۵ درصد بالاتر و قیمت اجاره ۶۹ درصد بالاتر از فرانسه می‌‌باشد. هزینه‌های مقرون به صرفه در پایتخت فرانسه در کنار دانشگاه‌های زیادی که در رتبه‌بندی بین‌المللی، رتبه خوبی کسب کرده‌اند، باعث شده است که پاریس جزو برترین شهرهای دانشجویی به شمار آید.

برای کسب اطلاعات بیشتر، مقاله «بهترین فرصت های تحصیلی و بورسیه در فرانسه» را بیینید.

تحصیل رایگان در کشورهای اسکاندیناوی (کشورهای شمال اروپا و اقیانوس اطلس)

کشورهای اروپای شمالی که با نام کشورهای اسکاندیناوی نیز شناخته می‌شوند، به دلیل کیفیت بالای زندگی در آن‌ها و داشتن طبیعت زیبا و خیره‌کننده و سیاست لیبرال، شهرت زیادی دارند. این کشورها برخی از قوی‌ترین سیستم‌های آموزش عالی را در جهان دارند. کشورهای دانمارک، فنلاند، ایسلند، نروژ و سوئد همگی از امکان تحصیل رایگان و یا با هزینه کم برخوردار هستند.

در نروژ، تحصیل در دانشگاه برای همه دانشجویان، صرف نظر از ملیت یا مقطع تحصیلی آن‌ها، رایگان است. بیشتر دوره‌های آموزشی مقطع کارشناسی فقط به زبان نروژی تدریس می‌شوند و دانشجویان بین‌المللی برای ورود به این دوره‌ها باید ثابت کنند که به زبان نروژی مسلط هستند. در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا، تدریس به زبان انگلیسی به مراتب شایع‌تر از زبان نروژی است و همچنان امکان تحصیل رایگان نیز وجود دارد.

دانشگاه‌های دانمارک و سوئد دوره‌های تحصیلی رایگان خود را تنها برای دانشجویان اتحادیه اروپا یا منطقه اقتصادی اروپا و سوئیس در نظر می‌گیرند. بدین معنی که دانشجویانی که اهل این دو منطقه نباشند، باید برای دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد شهریه بپردازند. تحصیل در مقطع دکترا در هر دو کشور دانمارک و سوئد کاملاً رایگان است و دانشجویان دکترا این شانش را دارند که بدون پرداخت شهریه و با دریافت حقوق به تحصیل بپردازند. در دانشگاه‌های فنلاند به زودی (از پاییز ۲۰۱۷) طرح دریافت شهریه از دانشجویان خارج از اتحادیه اروپا اجرا خواهد شد. این شهریه در حدود ۱۵۰۰ یورو (یا ۱۶۰۰ دلار آمریکا)  برای هر سال تحصیلی است.

در دو کشور دانمارک و سوئد، شهریه دانشجویان بین‌المللی در سطوح کارشناسی و کارشناسی ارشد متفاوت است. در دانمارک شهریه دانشگاه برای یک سال تحصیلی از ۴۵۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰۰ کرون دانمارک (تقریباً ۶۴۲۰ تا ۱۷۱۱۵ دلار آمریکا) متفاوت است. در حالی‌که در سوئد شهریه یک سال تحصیلی از ۸۰۰۰۰ تا ۱۴۰۰۰۰ کرون سوئد (تقریباً ۸۷۳۰ تا ۱۵۲۷۰ دلار آمریکا) تعیین شده است.

در ایسلند، در هیچ کدام از چهار دانشگاه دولتی آن، شهریه‌ای دریافت نمی‌شود و تنها با پرداخت هزینه ثبت‌نام سالیانه ۴۰۰ یورو (تقریباً ۴۲۵ دلار آمریکا)  دانشجویان می‌توانند به تحصیل بپردازند.

اما در مورد هزینه‌های زندگی هم باید اندیشید. نکته‌ای که وجود دارد این است که هزینه زندگی در شمال اروپا از جمله بالاترین هزینه‌ها درمیان کشورهای اروپایی است. این موضوع تا حد زیادی به اقتصاد سالم منطقه و قدرت پول کشورهای اروپای شمالی برمی‌گردد. لذا پرداخت هزینه بیشتری برای زندگی وقتی خیابان‌ها تمیز هستند و مردم احساس خوشحالی می‌کنند، خیلی بد به نظر نمی‌رسد. کپنهاگ، هلسینکی، اسلو و استکهلم، چهار پایتخت اسکاندیناوی در میان برترین شهرهای دانشجویی جهان قرار دارند.